مجله سلامتی
ست نفروستومی چیست؟
ست نفروستومی چیست؟
ست نفروستومی یکی از تجهیزات پرکاربرد پزشکی در حوزه اورولوژی و جراحی کلیه است که به منظور تخلیه ادرار از کلیه‌ها در شرایط خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ست معمولاً زمانی به کار می‌رود که مسیر طبیعی ادرار یعنی حالب یا مجرای ادراری دچار انسداد، آسیب یا تنگی شده باشد. در چنین شرایطی تخلیه ادرار به کمک ست نفروستومی نقش حیاتی در جلوگیری از تخریب بافت کلیه و کاهش عوارض دارد.
ست نفروستومی مجموعه‌ای استریل و تخصصی از ابزارهای پزشکی است که برای ایجاد مسیر جایگزین جهت تخلیه ادرار طراحی شده است. این ست به کمک یک کاتتر (لوله باریک و انعطاف‌پذیر) وارد کلیه می‌شود و امکان خروج مستقیم ادرار به خارج از بدن را فراهم می‌کند. معمولاً نفروستومی به صورت موقت استفاده می‌شود تا زمانی که علت اصلی انسداد یا مشکل در مجاری ادراری رفع گردد.
اجزای اصلی ست نفروستومی
هر ست نفروستومی شامل ابزارهایی مشخص است. مهم‌ترین اجزا عبارتند از:
- کاتتر نفروستومی: لوله‌ای انعطاف‌پذیر که در داخل کلیه قرار می‌گیرد.
- گاید وایر (Guide Wire): سیم نازک برای هدایت کاتتر در مسیر صحیح.
- ديلاتور (Dilator): وسیله‌ای برای باز کردن مسیر ورود کاتتر.
- کانکتور: رابطی برای اتصال کاتتر به کیسه جمع‌آوری.
- کیسه ادرار: محفظه‌ای برای جمع‌آوری ادرار خارج شده.
کاربردهای ست نفروستومی
ست نفروستومی در حوزه پزشکی به ویژه در اورولوژی کاربردهای بسیار متنوعی دارد. مهم‌ترین دلیل استفاده از این ست، رفع انسداد جریان ادرار است. زمانی که حالب به وسیله سنگ کلیه یا تومور بسته شود، ادرار نمی‌تواند به مثانه برسد و در کلیه تجمع می‌یابد. این وضعیت می‌تواند منجر به درد شدید، عفونت و آسیب جبران‌ناپذیر به بافت کلیه شود. در چنین شرایطی، نفروستومی با ایجاد یک مسیر جایگزین، تخلیه ادرار را امکان‌پذیر می‌کند.ست نفروستومی در حوزه پزشکی به ویژه در اورولوژی کاربردهای بسیار متنوعی دارد. مهم‌ترین دلیل استفاده از این ست، رفع انسداد جریان ادرار است. زمانی که حالب به وسیله سنگ کلیه یا تومور بسته شود، ادرار نمی‌تواند به مثانه برسد و در کلیه تجمع می‌یابد. این وضعیت می‌تواند منجر به درد شدید، عفونت و آسیب جبران‌ناپذیر به بافت کلیه شود. در چنین شرایطی، نفروستومی با ایجاد یک مسیر جایگزین، تخلیه ادرار را امکان‌پذیر می‌کند.
علاوه بر انسداد حالب، در مواقعی که کلیه دچار عفونت چرکی یا آبسه می‌شود، قرار دادن کاتتر نفروستومی به پزشک اجازه می‌دهد چرک و مایعات تجمع یافته را تخلیه کند و خطر گسترش عفونت در بدن را کاهش دهد. در بیماران مبتلا به سرطان لگن یا پروستات که تومورها مسیر ادراری را فشرده می‌کنند نیز استفاده از این ست اهمیت ویژه‌ای دارد.
یکی دیگر از کاربردهای مهم نفروستومی، به عنوان یک اقدام موقت پیش از انجام جراحی‌های بزرگ کلیوی یا ترمیمی است. گاهی پزشک برای آماده‌سازی شرایط بیمار و کاهش فشار روی کلیه پیش از عمل نهایی، از ست نفروستومی استفاده می‌کند. همچنین در برخی بیماران دچار آسیب تروماتیک به مجرای ادراری، نفروستومی بهترین راهکار برای حفظ عملکرد کلیه تا زمان ترمیم است.
روش انجام نفروستومی
عمل نفروستومی به طور معمول به روش پرکوتانه (Percutaneous Nephrostomy) یا همان از طریق پوست انجام می‌شود. پزشک با کمک دستگاه‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی یا فلوروسکوپی مسیر ورود سوزن را مشخص می‌کند. سپس با بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی، برشی کوچک روی پوست ایجاد می‌شود و سوزن وارد کلیه می‌گردد. پس از آن، گاید وایر عبور داده می‌شود و مسیر توسط دیلاتور گشاد می‌گردد تا نهایتاً کاتتر در محل مناسب قرار گیرد. در پایان، کاتتر به کیسه جمع‌آوری ادرار متصل می‌شود.
مزایا و اهمیت ست نفروستومی
استفاده از ست نفروستومی باعث تخلیه سریع ادرار و کاهش فشار روی کلیه می‌شود. این کار از تخریب بافت کلیه جلوگیری کرده و در کاهش درد و کنترل عفونت‌ها بسیار موثر است. همچنین، قرار دادن کاتتر نفروستومی می‌تواند شرایط لازم برای درمان‌های بعدی از جمله جراحی یا سنگ‌شکنی را فراهم آورد.
عوارض احتمالی
اگرچه نفروستومی یک روش نسبتاً ایمن محسوب می‌شود، اما مانند هر مداخله پزشکی دیگر بدون ریسک نیست. برخی از شایع‌ترین عوارض شامل خونریزی خفیف در محل ورود سوزن یا کاتتر است که معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شود. در موارد نادرتر ممکن است خونریزی شدیدتر رخ دهد که نیاز به مداخله پزشکی دارد.
عفونت یکی دیگر از عوارض شایع است. از آنجا که کاتتر به طور مستقیم به کلیه راه دارد، هرگونه آلودگی می‌تواند باعث پیلونفریت یا حتی عفونت سیستمیک شود. برای پیشگیری، رعایت اصول استریل در حین عمل و مراقبت دقیق بعد از آن ضروری است.
جابه‌جایی یا خروج ناگهانی کاتتر نیز می‌تواند اتفاق بیفتد، به‌ویژه اگر بیمار مراقبت‌های لازم را رعایت نکند. این مسئله باعث توقف جریان ادرار و برگشت فشار به کلیه خواهد شد. همچنین گرفتگی یا انسداد لوله به دلیل رسوب نمک‌ها یا لخته‌های خون یکی دیگر از مشکلاتی است که نیازمند تعویض یا شست‌وشوی لوله است.
درد در محل برش یا احساس ناراحتی هنگام حرکت نیز در برخی بیماران مشاهده می‌شود. گاهی نیز آسیب به بافت اطراف کلیه یا روده به صورت نادر گزارش شده است. پزشکان با استفاده از تصویربرداری دقیق و تجربه کافی، احتمال بروز چنین عوارضی را به حداقل می‌رسانند.
مراقبت‌های بعد از نفروستومی
بیمارانی که تحت نفروستومی قرار می‌گیرند باید دستورالعمل‌های مراقبتی خاصی را رعایت کنند. شست‌وشوی مرتب محل ورود کاتتر، تعویض به موقع کیسه ادرار، پرهیز از کشیده شدن کاتتر، مصرف داروهای تجویز شده و اطلاع سریع به پزشک در صورت بروز تب یا کاهش جریان ادرار از جمله این نکات است. رعایت این موارد می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری کند.
انواع ست نفروستومی
ست‌های نفروستومی در مدل‌ها و سایزهای مختلفی تولید می‌شوند. برخی از آن‌ها یک‌بار مصرف هستند و برخی برای استفاده طولانی‌تر طراحی می‌شوند. همچنین این ست‌ها ممکن است دارای بالون فیکس‌کننده باشند تا از جابه‌جایی کاتتر جلوگیری شود. سایز کاتتر نیز معمولاً بین ۸ تا ۱۴ فرانچ متغیر است و بسته به شرایط بیمار انتخاب می‌شود.
برند های مطرح
-
- Cook Medical — یکی از برندهای پیشرو در بازار دستگاه‌های نفروستومی است.
- Teleflex — تولیدکننده ست‌ها و کاتترهای نفروستومی با تکنولوژی‌های مخصوص، مثلاً ست‌های Puncture 2-step یا 3-step
- Boston Scientific — سری‌هایی از کاتترهای پیگتیل (Pigtail Nephrostomy Catheter Sets) برای فیکس شدن مطمئن در تخلیه ادرار طراحی کرده است.
- B. Braun — یکی از تأمین‌کنندگان بزرگ تجهیزات نفروستومی در سطح جهانی است.
- Coloplast — از برندهایی است که در بازار دستگاه‌های اورولوژی شناخته شده است.
- سایر برندهای کوچک‌تر و تولیدکنندگان منطقه‌ای — در لیست تولیدکنندگان ست نفروستومی در وب‌سایت‌های تجهیزات پزشکی دیده می‌شوند، مانند MEDpro، Ace، UROTECH و غیره.
تفاوت با تجهیزات مشابه
ست نفروستومی گاهی با تجهیزاتی مانند کاتتر فولی یا استنت یوریتر اشتباه گرفته می‌شود. تفاوت اصلی در این است که کاتتر فولی در مثانه قرار می‌گیرد و برای تخلیه مستقیم ادرار از مثانه کاربرد دارد، در حالی که استنت یوریتر برای باز نگه داشتن حالب استفاده می‌شود. اما ست نفروستومی مستقیماً در کلیه قرار داده می‌شود و نقش حیاتی‌تری دارد.
آینده نفروستومی
با پیشرفت علم پزشکی، ست‌های نفروستومی در حال بهبود و ارتقاء هستند. استفاده از روکش‌های ضدباکتری برای کاهش عفونت، طراحی‌های ارگونومیک برای راحتی بیمار و استفاده از مواد سیلیکونی بادوام‌تر از جمله تغییراتی است که کیفیت این تجهیزات را افزایش داده است.
جمع‌بندی
ست نفروستومی ابزاری حیاتی در درمان بیماران مبتلا به انسداد ادراری یا مشکلات کلیوی است. این وسیله با فراهم کردن مسیر جایگزین برای خروج ادرار، فشار روی کلیه را کاهش داده و جان بسیاری از بیماران را نجات می‌دهد. انتخاب ست مناسب و باکیفیت در بهبود وضعیت بیمار اهمیت زیادی دارد و باید از فروشگاه‌های معتبر تهیه شود.
برای خرید ست نفروستومی با ضمانت کیفیت و قیمت مناسب، می‌توانید به فروشگاه‌های معتبر تجهیزات پزشکی مراجعه کنید. یکی از گزینه‌های مطمئن، فروشگاه کیوان مد است که انواع تجهیزات پزشکی از جمله ست نفروستومی را با ضمانت اصالت کالا و کیفیت عرضه می‌کند.