تکر جذبی و غیرجذبی لاپاراسکوپی

تکر جذبی و غیرجذبی لاپاراسکوپی

جراحی لاپاراسکوپی به‌عنوان یکی از روش‌های کم‌تهاجمی و پیشرفته در حوزه جراحی، به‌طور گسترده‌ای برای درمان بیماری‌های گوارشی، فتق، زنان و زایمان و بسیاری موارد دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از اجزای کلیدی در موفقیت این نوع جراحی‌ها، تکرها (Fixation Systems) هستند که برای ثابت‌سازی مش‌ها (Mesh) یا سایر ساختارهای جراحی در محل مورد نظر کاربرد دارند. این سیستم‌ها به‌طور کلی به دو دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شوند: تکر جذبی (Absorbable) و تکر غیرجذبی (Non-Absorbable).

اینجا به بررسی تفاوت‌ها، مزایا، معایب، موارد کاربرد و انتخاب بین این دو نوع تکر در جراحی لاپاراسکوپی می‌پردازیم.

تکر جذبی (Absorbable Fixation)

تکر جذبی به سیستم‌هایی گفته می‌شود که پس از مدت مشخصی در بدن به‌تدریج تجزیه شده و توسط بدن جذب می‌شوند. این نوع تکر معمولاً از پلیمرهای زیست‌سازگار (مانند پلی‌گلایکولید، پلی‌دی‌اکسانون یا پلی‌لاکتیک اسید) ساخته شده‌اند.

مزایا:
• کاهش خطر عفونت مزمن: با توجه به جذب شدن تدریجی، جسم خارجی در بلندمدت باقی نمی‌ماند.
• عدم نیاز به برداشت: چون ماده جذب می‌شود، نیازی به جراحی دوم برای خارج‌سازی وجود ندارد.
• کاهش تحریک مزمن عصبی: برای بیماران حساس به دردهای مزمن پس از عمل، سیستم جذبی باعث تحریک کمتر اعصاب و کاهش احتمال درد مزمن می‌شود.

معایب:
• کاهش تدریجی قدرت تکر: با گذشت زمان و تجزیه‌ی ماده، میزان نگهداری و پایداری کاهش می‌یابد. اگر روند ترمیم بافت به کندی پیش برود، ممکن است مشکلی ایجاد شود.
• گران‌تر بودن: اغلب سیستم‌های جذبی هزینه‌ی بیشتری نسبت به انواع غیرجذبی دارند.
• مناسب نبودن برای مواردی با فشار بالا: در برخی نواحی بدن که فشار زیادی به مش وارد می‌شود، استفاده از تکر جذبی ممکن است باعث جابجایی مش گردد.

تکر غیرجذبی (Non-Absorbable Fixation)

تکر غیرجذبی شامل استفاده از موادی است که به‌صورت دائم در بدن باقی می‌مانند، مگر اینکه طی عمل جراحی دیگر خارج شوند. این سیستم‌ها معمولاً از جنس تیتانیوم، فولاد ضدزنگ یا پلی‌پروپیلن ساخته می‌شوند.

مزایا:
• پایداری بلندمدت: چون ماده جذب نمی‌شود، اتصال محکم و بادوام در ناحیه عمل فراهم می‌شود.
• مناسب برای نواحی پرتنش: در نواحی‌ای که فشار زیادی بر مش وارد است (مانند فتق‌های بزرگ شکمی)، این نوع فیکساسیون ارجحیت دارد.
• هزینه کمتر: اغلب نسبت به سیستم‌های جذبی، اقتصادی‌تر هستند.

معایب:
• احتمال درد مزمن: باقی ماندن جسم خارجی می‌تواند باعث تحریک عصبی و درد مزمن در برخی بیماران شود.
• احتمال عفونت یا واکنش التهابی بلندمدت: در صورت باقی ماندن طولانی‌مدت جسم خارجی، امکان بروز التهاب یا عفونت وجود دارد.
• نیاز به جراحی دوم در برخی موارد: اگر عارضه‌ای مانند جابجایی، عفونت یا تحریک مزمن ایجاد شود، ممکن است نیاز به خارج‌سازی جسم باقی‌مانده باشد.

مقایسه تکر جذبی و غیرجذبی در جراحی لاپاراسکوپی

انتخاب بین دو نوع تکر جذبی و غیرجذبی، به فاکتورهای متعددی بستگی دارد:

• تکر جذبی: تکر جذبی به سیستم‌هایی اطلاق می‌شود که پس از تثبیت مش در محل، به‌تدریج توسط بدن جذب شده و تجزیه می‌شوند که همگی زیست‌سازگار و قابل جذب هستند.یکی از مهم‌ترین مزایای این سیستم‌ها، کاهش میزان باقی‌ماندن مواد خارجی در بدن بیمار است. با توجه به این‌که تکرها در بازه زمانی مشخصی جذب می‌شوند، احتمال بروز عوارضی مانند درد مزمن، تحریک عصبی یا التهاب‌های مزمن کاهش پیدا می‌کند. به همین دلیل، تکر جذبی برای بیمارانی که حساسیت بیشتری به مواد خارجی دارند یا در معرض خطر دردهای پس از عمل هستند، گزینه‌ی مناسبی محسوب می‌شود.همچنین این سیستم‌ها نیاز به خارج‌سازی ندارند و از آن‌جایی که به‌مرور جذب می‌شوند، بیمار نیازی به جراحی دوم نخواهد داشت. این موضوع نه‌تنها از نظر اقتصادی و فیزیکی برای بیمار مفید است، بلکه روند بهبود پس از عمل را نیز تسهیل می‌کند.
• سیستم تکر غیرجذبی: در مقابل، تکر غیرجذبی شامل استفاده از موادی است که پس از تثبیت مش، به‌صورت دائمی در بدن باقی می‌مانند.برتری اصلی این سیستم‌ها در تأمین پایداری و استحکام بلندمدت است. در مواردی که مش باید در محل‌هایی با تحرک یا فشار زیاد تثبیت شود (مانند فتق‌های بزرگ شکمی یا نواحی تحت کشش بالا)، تکر غیرجذبی به‌دلیل ماندگاری دائمی خود، انتخاب مناسبی به شمار می‌رود. این سیستم‌ها در برابر تحلیل رفتن مقاوم هستند و اتصال مش را در بلندمدت حفظ می‌کنند.از نظر اقتصادی، تکر غیرجذبی معمولاً مقرون‌به‌صرفه‌تر است و بسیاری از مراکز درمانی، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، همچنان استفاده گسترده‌ای از این نوع سیستم دارند.

انتخاب بهترین نوع تکر جذبی و غیرجذبی

انتخاب بین تکر جذبی و غیرجذبی باید با در نظر گرفتن شرایط بالینی بیمار، نوع جراحی، محل قرارگیری مش، حساسیت‌های بیمار و همچنین ترجیح جراح انجام شود. برای مثال، در مواردی که بیمار سابقه درد مزمن پس از جراحی دارد یا مش در نواحی حساس قرار می‌گیرد، تکر جذبی اولویت خواهد داشت. در مقابل، اگر محل جراحی نیاز به فیکس قوی و ماندگار دارد، یا ترمیم بافت ممکن است زمان‌بر باشد، استفاده از تکر غیرجذبی منطقی‌تر است.

نتیجه‌گیری

در نهایت، با پیشرفت‌های روزافزون در طراحی و تولید تکر های پزشکی، برخی محصولات ترکیبی نیز وارد بازار شده‌اند که تلاش می‌کنند مزایای هر دو نوع سیستم را در خود داشته باشند. با این حال، انتخاب نهایی باید با توجه به تجربه‌ی جراح و شرایط منحصر‌به‌فرد هر بیمار انجام گیرد.